Gündəlik bir fincan qəhvə bəzi antibiotik müalicələrinin təsirini azalda bilər, – deyə Sciencealert xəbər verir. Bu, kofeinin Escherichia coli bakteriyasına təsirini təhlil edən yeni bir araşdırmada üzə çıxıb.
Tədqiqatın arxasında duran beynəlxalq alimlər qrupu 94 müxtəlif kimyəvi maddəni araşdırıb və onların E. coli-yə təsirini yoxlayıb: xüsusilə, maddələrin bakteriya hüceyrələrinə daxilolma və çıxış sistemlərini necə dəyişdirdiyini öyrəniblər.
Test edilən maddələrin təxminən üçdə biri hüceyrəyə daxil-çıxışı idarə edən genlərin fəaliyyətinə mane olub. Amma kofein xüsusilə seçilib. O, E. coli-nin bəzi antibiotikləri – o cümlədən siprofloksasini – daha az səviyyədə qəbul etməsinə səbəb olub.
“Verilənlərimiz göstərir ki, bir neçə maddə genlərin tənzimlənməsinə incə, amma sistemli şəkildə təsir edə bilir”, – deyə Almaniyanın Virtsburq Universitetindən mikrobioloq Kristof Binsfeld bildirib.
Bu, “aşağı səviyyəli antibiotik müqaviməti” adlanan davam edən araşdırmanın bir hissəsidir. Burada söhbət bakteriyaların tam şəkildə uyğunlaşıb müalicəyə qarşı dayanmasından yox, genlərin işləmə tərzi və bakteriyaların ətraf mühitə reaksiyasındakı dəyişikliklərin yaratdığı daha incə təsirlərdən gedir.
Artıq məlumdur ki, E. coli kimi bakteriyalar belə adaptiv reaksiyalardan istifadə edərək yaşamaq şanslarını artırırlar. Naməlum qalan isə bu prosesdə dəqiq hansı bioloji mexanizmlərin işə düşməsidir. Bu mexanizmlərin öyrənilməsi alimlərə patogen bakteriyaların necə sağ qalmasını və onları necə məğlub etmək mümkün olacağını başa düşməyə kömək edə bilər.
Analiz göstərib ki, Rob adlı xüsusi bir protein hüceyrəyə nə daxil olub-çıxdığını idarə etməkdə əvvəllər düşünüləndən daha böyük rol oynayır. O, tədqiqatçılar tərəfindən müşahidə edilən dəyişikliklərin təxminən üçdə birində – o cümlədən kofeinin yaratdığı reaksiyalarda – iştirak edib.
“Kofein, gen tənzimləyicisi Rob ilə başlayan və E. coli-də bir neçə nəqliyyat zülalının dəyişməsi ilə bitən hadisələr zəncirini işə salır. Nəticədə siprofloksasin kimi antibiotiklərin mənimsənilməsi azalır”, – deyə Almaniyanın Tyubingen Universitetindən bioloji mühəndis Ana Rita Broxado izah edib.
Qeyd edilməlidir ki, bu araşdırma laboratoriya şəraitində aparılıb: insanlarda necə işləyəcəyi və nəzərəçarpacaq fərq yaratmaq üçün nə qədər qəhvə içmək lazım olduğu hələ məlum deyil. Bunu gələcək tədqiqatlar aydınlaşdıra bilər.
Digər bir kəşf isə antibiotikin zəiflədici təsirinin Salmonella enterica-da müşahidə edilməməsi olub. Bu reaksiya yalnız bəzi bakteriya növlərinə aiddir.
Məsələni daha dəqiq başa düşmək üçün araşdırmanın müxtəlif yollarla davam etdirilməsi mümkündür. Ancaq bu aşağı səviyyəli antibiotik müqavimətini öyrənmək terapevtik yanaşmaların mümkün qədər effektiv olması üçün çox vacibdir.
“Tədqiqatçılar dərc etdikləri məqalədə yazırlar: ‘Bu nəticələrə əsaslanaraq biz müxtəlif bakteriyalarda nəqliyyat funksiyalarının əsas determinantlarını xəritələşdirməyin çətin, amma qaçılmaz və vacib bir vəzifə olduğunu görürük’.”