Azərbaycan xalqının milli yaddaşında 1918-ci il azadlığın və qardaşlığın simvolu kimi yaşayır. O günlərdə Qafqaz İslam Ordusunun türk əsgərləri Bakını bolşevik silahlı dəstələrindən azad etdi və on minlərlə azərbaycanlını qırğından xilas etdi. Həmin vaxt həlak olan bəzi əsgər və zabitlərin məzarları bu gün milli azadlığımızın və qardaşlığımızın canlı simvoludur.
Bu gün, 1918-ci ilin qaranlıq xatirələrini yad etmək məqsədilə, Milli Şuranın sədri Cəmil Həsənli və AXCP lideri Əli Kərimli məzarlığa ziyarətə gediblər. Lakin qarşılaşdıqları mənzərə insanın qanını dondurur: polis, Vilayət Eyvazovun rəhbərlik etdiyi sistemin əmri ilə, professor Cəmil Həsənlini zorla məzarın önündən uzaqlaşdırmağa çalışırdı.
Düşünün: bir insan, xüsusilə də professor, tariximizin acı xatirələrini sükunət içində yad etmək üçün dayandığı zaman, dövlətin gücünü təmsil edən şəxslər tərəfindən fiziki güc tətbiq olunur. Polis yalnız bir şəxsi deyil, eyni zamanda tariximizi, yaddaşımızı və vicdanı da sıxışdırmağa çalışır. Bu mənzərə həm qorxu, həm də dərin ədalətsizlik hissi oyadır və göstərir ki, tariximizin üzərindəki kölgə ilə qarşılaşarkən vicdanımızı itirmədən durmaq vacibdir.
İlham Əliyev üçün bu məzar daşları yalnız tarixi xatirə deyil, rejimi sarsıda biləcək təhlükəli bir rəmzdir. Hər bir azərbaycanlı, istər Əli Kərimli, istərsə də Cəmil Həsənli, məzarlığa getdikdə xalqın azadlıq yaddaşı yenidən oyanır. Əliyev rejimi isə ən çox bundan qorxur: xalqın müstəqillik ruhundan.
Məzarlıqda Əliyev rejiminin repressiyanın eybəcər üzünü görmək mümkündür. Türk əsgərlərinin məzarını ziyarət etmək silahlı aksiya və ya çevriliş planı deyil, bu, xalqın öz şəhidlərinə borcunu ödəməsidir. Amma hakimiyyət bunu “siyasi təxribat” kimi təqdim edir. Polis zorakılığı, alçaldıcı münasibət və hətta trolların təxribatları ilə müxalifət liderləri bu müqəddəs məkandan uzaqlaşdırılır. Bu, yalnız müxalifətə deyil, bütöv millətə verilən mesajdır: “Sizin tarixiniz, şəhidləriniz və yaddaşınız belə mənim icazəmdən asılıdır.”
Niyə Əliyev qorxur? Çünki onun qurduğu sistem xalqın azadlıq ideyası ilə deyil, qorxu və itaətlə yaşayır. 1918-ci il müstəqilliyin mümkün olduğunu göstərən simvoldur. Qafqaz İslam Ordusunun əsgərləri “Azərbaycan heç vaxt tək qalmayacaq” düşüncəsini təcəssüm etdirir. Türk məzarlığına ziyarət isə xalqın rejimdən asılı olmayan milli-mənəvi dəyərlərə sahib çıxmasının ifadəsidir. Əliyev rejimi bunu yaxşı bilir: xalq bir gün 1918 ruhunu yenidən kəşf etsə, nə neft pulları, nə də repressiya maşını onları dayandıra biləcək.
Əslində, bu gün Azərbaycan formal olaraq müstəqil dövlətdir, amma praktik olaraq Əliyev ailəsinin siyasi girovluğu altındadır. Türk əsgərlərinin azad etdiyi Bakı indi rejimin nəzarətindədir. Hər dəfə müxalif liderlər o məzarlığı ziyarət etməyə çalışanda, rejim ən böyük qorxusunu nümayiş etdirir: Azərbaycan xalqı bu əsarəti bir gün mütləq sındıracaq.