Bu Cümə Ağ Evdə keçiriləcək Paşinyan, Əliyev və Tramp arasındakı görüş ilk baxışda “tarixi diplomatik jest” kimi təqdim oluna bilər. Ancaq real siyasətin qaydalarını tanıyanlar üçün bu, daha çox Vaşinqtonun Cənubi Qafqaz masasına öz çəkisini qoyması və Moskvanın azalan təsirini balanslaşdırmaq cəhdidir.
Bu görüşdən “böyük sülh sazişi” gözləmək sadəlövhlük olardı. Əslində, bu format üç məqsədə xidmət edir: realist, populist və gələcəyə yönəlik.
Realist baxış bucağından:
ABŞ üçün – regionda enerji və nəqliyyat marşrutları üzərində təsirini artırmaq, Rusiya–İran oxuna qarşı dayaq mövqeyini möhkəmləndirmək;
Azərbaycan üçün – Qarabağdan sonrakı diplomatik üstünlüyünü təsdiqləmək və Vaşinqtonun neytral dəstəyini təmin etmək;
Ermənistan üçün – təhlükəsizlik təminatlarını genişləndirmək, Qərb platformalarında Rusiyaya alternativlər axtarışlarını intensivləşdirmək.
Populist baxımdan:
Çox güman ki, görüşün nəticəsi “niyyət bəyanatı” və ya “anlaşma memorandumu” kimi öhdəlik yaratmayan, lakin fərqliliklərin azaldılmasına psixoloji zəmin yaradan bir sənəd olacaq. Bu, hər iki tərəfə rəsmi sülh sazişi imzalamadan prosesi davam etdirmək imkanı verəcək: Azərbaycan və Ermənistan sülhdən rəsmi şəkildə yayınacaq, Tramp isə özünü sülh prosesində böyük irəliləyişə nail olmuş lider kimi təqdim edəcək.
Gələcəyə yönəlik baxışla:
Əsl oyun masa arxasında yox, səhnə arxasında davam edəcək. Qısası, bu sammitin real nəticələri imzalanma mərasimindən yox, ondan sonrakı diplomatik gedişlərdən ortaya çıxacaq.
